ŞER DEĞİL HAYIR

"Şerri terk it başta aklın var ise,
Hayra meyl it sana devlet yar ise." (Abdürrahim Karahisari)

Kısaca şer kötü kötülük, hayır iyi iyilik demektir. Aklı olan her insan kötülük yapmaktan ve kötülüğe maruz kalmaktan kaçınır. Kötülük, yapana da yapılana da zarar verir. Fakat en çok yapana zararlıdır. Çünkü o kötülük yapmakla kendi geleceğini de karartmış olur. Bugün ekilenler yarın biçilecektir. "Hayır ve şer Allah'tandır" denilmiştir ama sonu şöyle getirilmiştir: "Hakk'ın rızası hayırdan yanadır." İnsana başka hiç bir canlıda bulunmayan akıl verilmiştir. Aklını vasat derecede kullanabilen bir insan bile temyiz kudreti denilen iyiyi kötüden ayırt edebilme yeteneğine sahiptir. Dolayısıyla ondan her durumda iyiliği kötülüğe tercih etmesi beklenir.

İyilik ve kötülük zamanların ve ortamların kolay etkileyemedikleri ya da çok az etkileyebildikleri ana kavramlardır. Dünyanın her yerindeki insanlar için iyi ve kötü her zaman genelde aynı anlamı taşımıştır. Bilgi, gelenek ve kültürler bu iki kelimenin içeriğinde fazla değişiklik yapamamıştır. Akılsal gelişim düzeyleri yükseldikçe küçük farklılıklar da ortadan kalkmıştır. Yine de bu noktada ironik bir durum görülmektedir. Kabul etmek gerekir ki iyilik doğru, kötülük yanlış olandır. Bugünün gelişmiş batılı kültür toplumlar ile, onların ilkel dedikleri kabile yaşamı sürdüren topluluklar arasında doğru ve yanlış konusunda bazı farklılıklar hatta zıtlıklar bulunabilmektedir. Bu durum doğru ve yanlışın normal yönelimleri olan iyi ve kötüde de kendini göstermektedir. Yani batılı birinin yaşam ve düşünce koşullarına kötü ve yanlış gelen bazı şeyler ilkel kabul edilenler için iyi ve doğru olabilmektedir. Tabii bunun tersi de vakidir. Böyle durumlarda ilkellerin yaşam koşulları ve düşüncelerine nüfuz edebildikçe onların daha haklı çıktıkları bu topluluklarla beraber yaşayan batılı araştırmacılarca teslim edilmektedir. Bu, medeniyet (şehirleşme) ve teknolojik gelişimin her zaman en doğru sonucu getirmediğinin bir belirtisidir. Bütün ilerlemeye rağmen her zaman her seviyede yanlış bir şeyler olabilmektedir. Zamanın durduğunu varsaydığımız sabit bir enstantane olarak tespit edilen bugünkü durum budur.İnsanlığın büyük düşünürlerinden Sokrates iki bin beşyüz yıl önce şöyle söylemiştir: "Bütünü ile iyi ya da kötü olan yoktur. İki şey müstesna: hikmet iyidir, cahillik kötü." Hikmet bilgi, cahillik bilgisizliktir. Hali hazır seviyesinde insan için en önemli bir kaç şeyden biri bilgidir. Ama aynı zamanda sonsuzluğun yolcusu olan insan için bilgi dahi bilemeyeceğimiz üst bulunuşlara varmak için bir vasıta, bir araçtır aslında. Ancak şimdiki halde bilgi insan içinönde gelen bir amaçtır.

"Mutlak" kavramı yanında her şey geçicidir. Değişime tabidir. Tek mutlak her şeyin sahibi ve yegane yaratıcısı olan Kaadir-i Mutlak Allah'tır. O'nun dışında hiç bir şey kalıcı değildir. Mutlak değildir. Mutlaklıktan uzak bulunan insanın sonsuz yolculuğunda varacağı bir yer de bilginin üzerine yükseleceği bir makamdır. Bu türden sistem bilgileri aklı ve düşünceyi aşan yüksek konulardandır. Bunlar ancak sonsuzlukla ilgili bazı fikir kıpırtıları verebilirler. Şimdi'ye bir yararları yoktur. Fakat gün gelecek çelişkiler, paradokslar insan için engeller olmaktan çıkacaktır. İnsan bunun bilgisine şimdiden sahiptir. Ama bu günün gerçeği olanlara, bu arada yaşamını iyi - kötü bilgilerine düzenlemekle, doğru bildiklerinden ayrılmamakla da sorumludur. Tekamülü bunu gerektirmektedir.

Osman Türkmenler  23 Mart 2011

Yazının sorumluluğu yazarına aittir