ÜÇ TEMEL FİKİR

Düşünce ortamını oluşturan insanların üzerinde mutabık oldukları üç temel fikir vardır: İYİ, DOĞRU ve GÜZEL. Bunlar zamanla değişmeyen kriterlerdir. Filozofların ve düşünürlerin tamamı bütün düşüncelerin ve bulunuşların bu üç esas etrafında toplanması gerektiğini kabul ederler. Düşünce mesleği ortaya çıktığından beri bu böyledir. Eski ifadelerle: HAYIR, HAK ve HÜSN kavramları düşüncelerin ve bütün bulunuşların vurulacağı mihenk taşları olmuşlardır. Bu üç temel fikri içeren düşünce ve eylemlerden siyaset, çıkarcılık, ekonomik, sosyal vb anlayışlarla sapıldığında yozlaşma başlamaktadır. Uygarlıkların oluşumlarında ve yok oluşlarında düşüncelerin ve eylemlerin doğru ya da yanlış yönlerde seyretmeleri daima başlıca etken olmuştur.

Toplumların ve uygarlıkların dayandığı iki ana yapı vardır: Üst yapı ve Alt yapı. Bunlardan üst yapı KÜLTÜR denilen kavramdır. Kültür düşünce alamıdır ve FELSEFE, BİLİM ve SANAT'dan meydana gelir. Alt yapı ise teknik alandır. Düşünce dünyasının bulgularını yaşamı kolay etme, insana ve topluma yarar sağlama amacıyla uygulamaya çeviren alandır bu. Kültürün unsurlarından felsefenin konusu insan'dır. Felsefe bütünüyle insan üzerinde düşünür. Amacı her zaman doğruyu bulmaktır. Bilimin konusu, yine insan odaklı olarak iyiyi, yararlı olanı bulmak, ona erişmektir. Sanat ise Güzel ile meşgul olur, alanı doğa ve insanın duygu ve heyecenlarıdır.

Yukardaki bilgiler günümüz felsefe ilkelerinden çok kısa ve basit olarak aktarılmıştır. Yanlış değildirler. Fakat yeterli de değildirler. Sadece bilimsel düşünceye (bilim de düşüncenin deneyle teyididir bir anlamda) dayandıkları ve aklı aşan gerçeklere pek yer ayırmadıkları için çok şey eksik kalmaktadır. Oysa ki çok önemli olan bu üç temel fikrin izahı ve anlaşılması sadece akılla mümkün değildir. Aklın yetersiz kaldığı yerlerde onu takviye eden ve yükselten başka unsurlar ve fizik ötesi gerçekler devreye girer. Bu noktada öncelikle araç gereksinimi kendini gösterir. Bu üç temel ideale, DOĞRU, İYİ ve GÜZEL'e nasıl ulaşılacaktır? Neyle ulaşılacaktır?

Deneyimle ulaşılacaktır. Çalışmayla ulaşılacaktır. Bilimsel olarak kabul görmeyen bilgilerle ulaşılacaktır. Felsefecilerden daha derin ve daha ince düşünülerek ulaşılacaktır. Bu şekilde, sadece akılla varılamayacak yerlere varılacaktır. Bu araçlar aynı zamanda dogmatik olmayan inancın da yoludurlar. Bir anlamda insanın işi yalnızca yolculuktur. Tek Yaratan o'nu baştan sona kadar yolcu olarak halk etmiştir. Bu yolculukta yapacağı: aramak, bulmak, vermek ve daima bir üste bir üste yol almaktır. Bu yol sonsuzdur. Bu sonsuz yolunda insan kazanacağı deneyimlerle "esas varlığı" dediğimiz bilinmeyen yönlerini -ki bu yönleri aslında bir bütünün parçalarıdır- hem öğrenmek hem geliştirmek görevindedir. İnsan bu yolculuğunda yalnız değildir. Diğer insan kardeşleri onun yol arkadaşıdır. Daha da önemlisi, Tek Yaratan hiç bir yarattığını başlangıçtan beri yalnız ve yardımsız bırakmamıştır. Dengeli gelişmesi için her varlığın durumuna göre ihtiyacı olan şeyi acı ve tatlı görünümler altında daima vermiştir.

Üç temel fikir olarak nitelenen İYİ, DOĞRU ve GÜZEL insanlığın bu günkü realitesinde çok değerli ve önemli kavramlardır. Onların diğer temel kavramlarla bütünleştirilmesi, şimdiki insanlığın ulaşacağı zirve noktalarıdır. Ama bilinmelidir ki, bir zaman gelecek zirve denilen o yükseklikler de geride kalacak ve varlık kaybedeceği elindeki değerlerden sonra daha yüksek var oluşlara erişecektir. Bu hep böyle devam edecektir.

Osman Türkmenler 17 nisan 2011

Yazıların sorumluluğu yazarlarına aittir